Rondom de karakteristieke dijkwoning van Patricia en Michel verblijft een groep van zes paarden in een prachtige paardentuin. Ze spelen in de paddock, snacken van de paardenhagen en maken hun rondes over verschillende ondergronden. Deze natuurlijke leefomgeving bestaat nu vier jaar – en het begon allemaal met de ruimte en de droom om paarden bij huis te houden.

Van moestuin naar paardentuin: stap voor stap naar een natuurlijk paardenparadijs

De locatie van de boerderij, prachtig gelegen aan de dijk in het Land van Maas en Waal, bracht direct uitdagingen met zich mee. “De grond bestaat uit zware klei en is vaak nat – niet geschikt om je paarden in de wintermaanden op te houden,” legt Patricia uit. “Maar ik vind niet dat een paard de hele winter binnen hoort te staan. Dat is niet gezond, niet goed voor het bewegingsapparaat. We hadden twee weitjes, maar die waren met dit weer gewoon niet te gebruiken. En eigenlijk ook te klein voor onze kudde.

Het belang van een goede voorbereiding

Na uitgebreide oriëntatie via YouTube en podcasts kreeg het idee van een paardentuin steeds meer vorm. Maar in plaats van direct aan de slag te gaan, kozen Patricia en Michel voor een andere aanpak. “We zijn hier gaan wonen, maar we zijn niet gelijk begonnen met de aanleg van de paardentuin. Dat was ontzettend goed, en dat zou ik iedereen aanraden. Want gedurende het jaar ga je dingen zien. Waar loopt het water, waar ontstaan natuurlijke plassen. Daar zou je bijvoorbeeld de wadi kunnen maken.”

Een jaar van observatie legde de basis voor een doordacht ontwerp. Patricia maakte zelf de eerste schetsen en een programma van eisen, waarna landschapsarchitect Laura Knoops, Paard en Landschap werd ingeschakeld voor een zorgvuldig ontwerpproces waarin van conceptontwerp naar definitief ontwerp is toegewerkt. “Het is belangrijk om na te denken over de huidige samenstelling van je groep, maar ook over de specifieke behoeften per paard. Het ene paard is het andere niet.”

Het ontwerp van de paardentuin: van tekentafel tot aanleg

De aanleg van moestuin naar paardentuin was een geleidelijk proces. “De oorspronkelijke tuin was echt prachtig. Dus met enigszins pijn in onze buik hebben we tóch het perceel herbestemd en opnieuw ingericht.”

De aanleg duurde in zo’n drie weken, waarbij de paarden gewoon thuis konden blijven. Door per deel te werken, kon de groep steeds aan de andere kant verblijven terwijl Kevin en zijn collega’s met de werkzaamheden en aanleg bezig waren. Op het perceel van ongeveer 3500m² werden de volgende elementen gerealiseerd:

• Een paddock met rotonde van bossage
• Een rijbak
• Zomer- en wintertrack van lava
• Schuilstallen (vast en verplaatsbaar)
• Een wadi voor natuurlijke watervoorziening
• Paardenhagen met eetbare beplanting
• Een heuvel
• Twee weides

Zoek de juiste situatie, ook voor sportpaarden

Voor veel sportruiters roept het idee van een paardentuin begrijpelijke vragen op. Kun je een waardevol sportpaard wel in een groep laten lopen? Hoe zit het met de risico’s van verschillende ondergronden? En wat als je paard zich bezeert?

Patricia, zelf actief in de dressuursport, kent deze zorgen maar al te goed. “Twee werelden die niet echt samen lijken te gaan, die gaan wél samen in Boven-Leeuwen. De gedachte is vaak ‘ik wil niet dat ze tot de knieën in de modder staan’. Dat is te kwetsbaar.” Door doordachte keuzes in de inrichting hoef je je geen zorgen te maken. Je kunt ook elementen integreren waar ook een sportpaard van profiteert, zonder dat je paard met te robuuste situaties te maken krijgt: 

• Verschillende ondergronden zijn strategisch geplaatst, met een stevige lava-track die ook in natte periodes betrouwbaar blijft
• De paden zijn zo aangelegd dat er altijd vluchtmogelijkheden zijn: “Waar de paden wat smaller zijn, hebben we een soort achtje gemaakt zodat ze altijd weg kunnen als dat nodig is”
• Vaste en verplaatsbare schuilstallen bieden beschutting wanneer nodig
  

De overgang naar een paardentuin vergt soms wat aanpassing. Neem bijvoorbeeld Ben, die gewend was 20 uur per dag op stal te staan. “Ben was het niet gewend om samen te staan met andere paarden. Dus hij moest die sociale interacties gaan leren. Nu heeft hij zijn plekje helemaal gevonden,” vertelt Michel.

Door de natuurlijke stimulatie voor beweging, kun je eigenlijk meer paarden op een perceel kwijt dan dat je op een vierkante meter weide zou nodig hebben. In een gewone weide rekenen ze met een hectare per paard. Maar dat redt eigenlijk niemand. Door de tracks en de routes, leggen de paarden uit zichzelf grotere afstanden af.

De paardentuin in de praktijk

Na vier jaar is de paardentuin een groen geheel geworden. “Nu is het een paardentuin die al flink volgroeid is, ondanks dat het pas een aantal jaar aan het groeien is. Dat hadden we eigenlijk niet verwacht, dat het zo snel zou gaan.”

De trotse eigenaren genieten dagelijks van het natuurlijke gedrag van hun paarden. “Grappig dat als je paard op stal staat, je hun routines eigenlijk helemaal niet blijkt te kennen. Maar nu ze zo in de paardentuin staan, dan begin je hun dagritmes te herkennen. Tussen de middag hebben ze bijvoorbeeld een uurtje rust, maar net voor het donker gaan ze áltijd een rondje door de track met z’n allen. In volle vaart!”

Drie tips van Patricia:

1. Bekijk per paard wat ze nodig hebben.
   Het ene paard staat graag binnen, en maak je echt niet blij met 24/7 buiten te staan.
   
2. Je hoeft niet je hele ‘paddock paradise’ checklist af te vinken.
   En dat hoeft ook niet gelijk wanneer je begint. Je plannen kunnen blijven ontwikkelen en vormen, en je blijft toevoegen waar je kunt.
   
3. Je kunt klein beginnen.
   In het midden van een paddock – zonder dat je er al helemaal een paardentuin van gaat maken – zou je een bossage kunnen plaatsen. Deze fungeert dan als rotonde. Deze zorgt voor schaduw, er is wat te snacken en het is leuk om mee te spelen.

Wil je verder lezen?

Het verhaal van Patricia en Michel laat zien dat het realiseren van een paardentuin een geleidelijk proces is waar je veel creativiteit in kwijt kunt. Of je nu een groot perceel hebt of met kleinere aanpassingen wilt werken, er zijn altijd mogelijkheden om elementen van een natuurlijke leefomgeving te integreren. Wil je meer weten over de paardentuin van Patricia en Michel? Op hun Instagram-profiel delen zij regelmatig updates. Of bekijk deze video op YouTube waarin Feline Fauve een bezoekje brengt aan de paardentuin in Boven-Leeuwen.

Benieuwd naar de mogelijkheden voor jouw situatie? Neem contact op voor persoonlijk advies.

Beeldmateriaal van de paardentuin van Patricia: